ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΑΙ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΑΙ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ

ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΩΜΑΝΙΔΗΣ

 

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΚΑΙ ΒΑΤΙΚΑΝΟΥ

  BALAMAND ΛΙΒΑΝΟΣ 

 

       Ἐννέα Ὀρθόξοξοι Ἐκκλησίαι ὑπέγραψαν μὲ ἐκπροσώπους τοῦ Βατικανοῦ μία συμφωνία, ἐμπεριεχομένη εἰς ἕνα κείμενο μὲ τίτλο: «Οὐνία, μέθοδος ἑνώσεως τοῦ παρελθόντος καὶ ἡ σημερινὴ ἀναζήτησις πλήρους κοινωνίας».
     Αὐτὸ τὸ κείμενο συνετέθη ἀπὸ τὰ μέλη τοῦ διαλόγου μεταξὺ ὀρθοδόξων καὶ Βατικανοῦ κατὰ τὴν ἐν ὁλομελεία Συνεδρίασίν των μεταξὺ 17-24 Ἰουνίου 1993 εἰς τὸ BALAMAD τοῦ Λιβάνου. Πέντε ὀρθόδοξοι Ἐκκλησίαι δὲν παρευρέθησαν.

1.Τὸ λεγόμενον Σχῖσμα

     α'. Ὄπισθεν τῆς συμφωνίας αὐτῆς βρίσκονται Λατῖνοι εἰδικοὶ ἐπιστήμονες, ἐξοικειωμένοι μὲ τὴν σύχγρονη ἔρευνα ἐπὶ τῆς στρατιωτικῆς καὶ πολιτικῆς ἔρευνας τοῦ Σχίσματος, τῆς ὁποίας ὅμως οἱ ἀντιπρόσωποι στὸ BALAMAD  ἐσιώπησαν σχετικῶς πρὸς αὐτά. Οἱ Ὀρθόδοξοι στὸ BALAMAD συνεφώνησαν μετὰ τῶν Λατίνων εἰς τὴ χρήσιν τοῦ πλαισίου τῆς μεσαιωνικῆς Φραγκο-Λατινικῆς προπαγάνδας σχετικῶς πρὸς τὸ Σχῖσμα(1), προπαγάνδας, ἡ ὁποία εἶχε ἐπικρατήσει ἐπὶ πολὺ μεγάλο χρονικὸ διάστημα  εἰς τὰ ὀρθόδοξα σχολεῖα. Ἐν πάσῃ περιπτώσει αὐτὴ ἡ συμφωνία ἀποσιωπᾶ τὸ γεγονὸς ὅτι ἀπὸ τὸν Ζ' αἰώνα καὶ ἑξῆς οἱ Φραγκο-Λατῖνοι ἐπίσκοποι ἐλάμβαναν συνήθως τὴν Ἀποστολικήν των διαδοχὴ εἰς τὴν Γαλλίαν, Γερμανίαν, Ἀγγλίαν, Ἰταλίαν καὶ Ἰσπανίαν, ἐξολοθρεύοντας τοὺς Δυτικοὺς Ρωμαίους προκατόχους των. Ἤδη κατὰ 794 καὶ 809 κατεδίκασαν τοὺς Ἀνατολικοὺς Ρωμαίους ὡς αἱρετικούς. Αὐτὸ ἐλάμβανε χώραν 260 χρόνια πρὶν τὸ λεγόμενον Σχῖσμα τοῦ 1054. Κατὰ τὸ διάστημα μεταξὺ 1008-1046 οἱ Φραγκο- Λατῖνοι ὁλοκλήρωσαν τὴν ἀπομάκρυνσιν τῶν Ρωμαίων ἀπὸ τὸ παπικὸν κράτος καὶ ἀντικατέστησαν αὐτοὺς μὲ τοὺς ἑαυτούς των.
     β'. Οἱ Φραγκο- Λατῖνοι εἶχαν ξεκινήσει τὴν σταδιοδρομία τους εἰς τὴν αἵρεσιν καταδιώκοντας τοὺς Ἀνατολικοὺς Ρωμαίους ἤδη ἀπὸ τὸ Η' αἰώνα, εἰς μίαν ἐποχὴν κατὰ τὴν ὁποίαν ἦσαν ἀπαίδευτοι βάρβαροι. Τότε, ἡ Ρωμαϊκὴ Παποσύνη διαμαρτυρήθηκε. Οἱ Ρωμαῖοι Πάπαι δὲν εἶχαν καταδικάσει ἀκὸμη ἐπισήμως τοὺς Φράγκους, ἀποβλέποντας εἰς τὴν ἀπάλυνσιν τῶν συμφορῶν, ποὺ ὑφίσταντο οἱ ὑποδουλωμένοι εἰς τὸν φραγκικὸν ζυγὸν Δυτικοὶ Ρωμαῖοι, καὶ σκεπτόμενοι τὴν προσωπικήν των ἐπιβίωσιν. Ἡ Ρωμαϊκὴ παποσύνη τελικῶς ἔλαβε μέρος εἰς τὴν Η' Οἰκουμενικὴν σύνοδον τοῦ 879 εἰς τὴν Νέαν Ρώμην, ἡ ὁποία κατεδίκασε τὰς φραγκικὰς αἱρέσεις, τὰς σχετικὰς μὲ τὰς εἰκόνας καὶ τὸ FILIOQUE, ἀλλὰ χωρὶς νὰ κατονομάζει τοὺς αἱρετικοὺς ἀπὸ φόβο ἀντιποίνων. Οἱ Ρωμαῖοι πάπαι ἄρχισαν νὰ καλοῦν πιεστικῶς τοὺς Φράγκους εἰς τὴν τάξιν τὸ 805, ἀπαιτώντας ἀπὸ αὐτοὺς νὰ συμμορφωθοῦν μὲ τοὺς κοινῶς ἀποδεκτοὺς κανόνας πολιτισμένης συμπεριφορᾶς. Αὐταὶ αἱ παπικαὶ ὅμως προσπάθειαι ἀπέτυχον. Οἱ Φραγκολατῖνοι ἀντέδρασαν μὲ βιαίαν ἐξόντωσιν τῶν Ρωμαίων παπῶν, ἐπισκόπων καὶ ἡγουμένων εἰς Ρώμην καὶ κατέλαβον τὴν θέσιν αὐτῶν. Τὁ ἴδιον ἔπραξαν ὅταν κατέλαβον τὴν Βόρειαν Ἰταλίαν, Γερμανίαν, Ἀγγλίαν, Νότιαν Ἰταλίαν, Ἰσπανίαν, Ἀνατολικὴν Εὐρώπην καὶ Μέσην Ἀνατολήν. Ἡ πολιτική των ἦτο: ἐξολόθρευσις κατὰ τὸ δυνατόν. Οἱ Φραγκολατῖνοι πάπαι καὶ ἐπίσκοποι οὔτε τότε οὔτε ἐν συνεχεία εἶχον τὴν ἐλάχιστην γνῶσιν ἢ τὸ ἐνδιαφέρον διὰ τὴν θεραπείαν τῆς ἀνθρωπίνης προσωπικότητας μέσω τῆς καθάρσεως καὶ τοῦ φωτισμοῦ τῆς καρδίας καὶ τοῦ δοξασμοῦ. Εἶχον καὶ ἀκόμη ἔχουν μίαν μαγικὴν ἀντίληψιν τῆς Ἀποστολικῆς διαδοχῆς, τὴν ὁποίαν ἀντίληψιν ἔχουν ἐγκολπωθεῖ καὶ πολλοὶ ὀρθόδοξοι ἤδη ἀπὸ τὰς λεγόμενας μεταρρυθμίσεις τοῦ Μ. Πέτρου. Ἡ ἀντίληψις αὐτὴ εὑρίσκεται εἰς τὴν βάσιν αὐτῆς τῆς συμφωνίας. Αὐτὸ τὸ κείμενο ἀπορρίπτει ἢ ἀγνοεῖ τὰ ἀνωτέρω γεγονότα καὶ προϋποθέτει τὴν Φραγκολατινικὴ ἐκδοχὴ τοῦ λεγόμενου Σχίσματος. Ἀμφότεροι οἱ Ὀρθόδοξοι καὶ μὴ Ὀρθόδοξοι ἱστορικοί, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἐπανανακαλύψει ἢ ἀποκαλύψει τὴν Λατινικὴν σκευωρίαν σχετικῶς μὲ τὸ Σχῖσμα, θὰ βροῦν τὸ κείμενο τοῦ BALAMAD τουλάχιστον παράδοξον.

2.Ἐκκλησιολογία

     Ἡ συμφωνία τοῦ BALAMAD ἑδράζεται εἰς μίαν ἐρμηνείαν τῆς προσευχῆς τοῦ Κυρίου μας εἰς τὸ κεφάλαιον ΙΖ' τοῦ κατὰ Ἰωάννην, ἐρμηνείαν, ἡ ὁποία δὲν ἀνήκει εἰς τὴν ὀρθόδοξον παράδοσιν. Ὁ Χριστὸς προσεύχεται ἐδῶ, ὥστε οἱ μαθηταί του καὶ οἱ μαθηταὶ τῶν μαθητῶν Του νὰ γίνουν ἕνα εἰς τὴν θέαν τῆς δόξης Του, εἰς αὐτὴν ἀκόμη τὴν  ἐπίγειον ζωὴν ὡς μέλη τοῦ Σώματός Του, δηλαδὴ τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία συγκροτεῖται κατὰ τὴν Πεντηκοστὴν καὶ ἡ ὁποία ἐκτείνεται εἰς τὸ φωτισμὸν καὶ τὴν θέωσιν ὅλων τῶν ἁγίων τῆς ἱστορίας. Οἱ μαθηταὶ εἶχαν ἴδει τὴν ἄκτιστον δόξαν τοῦ Χριστοῦ πρὸ τῆς Πεντηκοστῆς, ἀλλὰ ὄχι ὡς μέλη τοῦ σώματός Του, δηλαδὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ θέωσις κατὰ τὴν Πεντηκοστὴ συνιστᾶ τὸν πραγματικὸ πυρήνα τῆς ἱστορίας τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ προσευχὴ τοῦ Χριστοῦ στὸ ΙΖ' εἰς τὸ Ἰωάννην, ἀφορᾶ εἰς τὴν ἐκπλήρωσιν τῶν προφητειῶν, διδασκαλιῶν καὶ ὑποσχέσεών Του, πιὸ συγκεκριμένα, ὅσων ἀναφέρονται εὶς τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον καὶ εἰδικότερα εἰς τὸ 16,13. Αὐτὸς εἶναι ὁ τρόπος , μὲ τὸν ὁποῖον οἱ Πατέρες κατανοοῦν αὐτὴν τὴν προσευχήν. Αὐτὴ δὲ ἀφορᾶ εἰς τὴν ἕνωσιν τῶν μελῶν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ μὲ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι δὲν εὑρίσκονται στὸ στάδιον τῆς καθάρσεως, τοῦ φωτισμοῦ καὶ τῆς θεώσεως, ἀλλὰ ἀφορᾶ εἰς τὴν εἴσοδό των εἰς τὰ στάδια τῆς θεραπείας. Εἶναι τουλάχιστον πολὺ ἐνδιαφέρον νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι τὸ Ἰωάν. ΙΖ' μπορεῖ νὰ ἐφαρμοστεῖ εἰς Ἐκκλησίας καὶ Χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔχουν τὴν ἐλάχιστην ἀντίληψιν περὶ Θεώσεως καὶ τὸ πῶς θὰ φθάσουν εἰς αὐτὴν τὴν θεραπείαν κατ΄αὐτὴν τὴν ζωήν.
     Τὸ κείμενον αὐτὸ εὑρίσκει ὑποστηρικτὰς ἀνάμεσα εἰς ἐκείνους τοὺς ἀφελεῖς Ὀρθοδόξους, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἐπιμείνει εἰς τὸ ὅτι ἀποτελοῦν μίαν «Ἀδελφὴν Ἐκκλησίαν». Εἰς τὸ BALAMAD οἱ Ὀρθόδοξοι ἔπεσαν ὄχι μόνον εἰς τὴν παγίδαν, τὴν ὁποία ἔστησεν ἡ Β' Βατικανὴ Σύνοδος, ἡ ὁποία ἀπεφάσισε μονομερῶς ν' ἀναγνωρίσει τὰ ὀρθόδοξα μυστήρια. Μὲ ἄλλα λόγια οἱ Ὀρθόδοξοι στὸ BALAMAD ἔπεσαν εἰς αὐτὴν τὴν διπὴν παγίδα μὲ τὴν ἀναγνώριση ἐκ μέρους τῶν μυστηρίων τῶν Λατίνων, κάτι τὸ ὁποῖο μόνον αἱ Ὀρθόδοξοι Σύνοδοι μποροῦν νὰ ἀποφασίσουν. Θὰ μποροῦσε νὰ λεγχθεῖ ὅτι ἕνας Ὀρθόδοξος μπορεῖ νομίμως καὶ ἀπὸ καθῆκον νὰ εὔχεται καὶ νὰ ἐλπίζει ἀπὸ ἀγάπην, ὅτι τὰ λατινικὰ ἀκόμη καὶ τὰ προτεσταντικά, μυστήρια εἶναι πράγματι ἔγκυρα, ὅταν οἱ ἴδιοι οἱ Λατῖνοι δὲν διδάσκουν ὅτι ἡ θέωσις εἰς αὐτὴν τὴν ζωὴν εἶναι ὁ κεντρικὸς πυρὴν τῆς ἀποστολικῆς παραδόσεως, εἶναι πράγματι παράδοξον. Ἡ ἐπίσημος λατινικὴ διδασκαλία ἐπὶ τῶν μυστηρίων εἶναι ἱστορικῶς ὄχι μόνον μὴ ὀρθόδοξη, ἀλλὰ ἀντορθόδοξη. Ἐπ' αὐτοῦ πολλοὶ Προτεστάντες συμφωνοῦν κατ' ἀρχάς, ὅτι ἡ μεταδιδόμενη χάρις εἶναι ἄκτιστη. Ἡ λατινικὴ αἵρεσις, ὅτι ἡ μεταδιδόμενη χάρις εἶναι κτιστή, δὲν ἔχει ἀπορριφθεῖ ἀπὸ τὸ Βατικανό.

3.Ὁ λόγος ὑπάρξεως τῆς Οὐνίας παύει νὰ ὑπάρχει

     Τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ ἐκπρόσωποι τοῦ Βατικανοῦ ἔχουν προτείνει αὐτὴν τὴν θέσιν, ἡ ὁποία ἔγινε δεκτὴ ἀπὸ τοὺς παρόντας Ὀρθοδόξους, σημαίνει, ὅτι (οἱ πρῶτοι) ἔχουν τὴν δική των λύσιν διὰ τὴν Οὐνίαν, ἡ ὁποία θὰ εἶναι ἡ διατήρησις τοῦ λατινικοῦ δόγματος περὶ Πάπα.    
     Τὴν ἐποχὴ τῆς Β' Βατικανῆς Συνόδου ἡ ἐφημερὶς NEW YORK TIMES ἐδημοσίευσεν εἰς τὴν πρώτην σελίδαν ὅτι τὸ σχῖσμα μεταξὺ Βατικανοῦ καὶ Ὀρθοδόξων ἔχει λήξει. Αὐτὸ ὀφείλετο εἰς τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ Λατῖνοι ἀντελήφθησαν τὴν ἅρσιν τῶν ἀναθεμάτων τοῦ 1054 ὡς ἅρσιν ἀκοινωνησίας, ἐνῶ ἡ Κωνσταντινούπολις, ὅπως φαίνεται ἦρε μόνον τὰ ἀναθέματα. Ἀπὸ τὴν ὀπτικὴν γωνίαν τῶν Λατίνων αὐτὸ συνάδει μὲ τὴν ἀπόφασιν τῆς Β' Βατικανῆς Συνόδου, ὅτι τὰ Ὀρθόδοξα μυστήρια εἶναι ἔγκυρα. Αὐτὸ κατέστη δυνατὸν εἰς τοὺς Λατίνους νὰ κοινωνοῦν εἰς τὰς ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας καὶ ἀντιστρόφως. Οἱ ὀρθόδοξοι ἕως τώρα, εἶχαν δυσκολίας νὰ ἀρνηθοῦν τὴν κοινωνίαν εἰς τοὺς Λατίνους.
     Τώρα ποὺ ὑπάρχει τὸ κείμενον τοῦ BALAMAD, τὸ ἐπόμενο βῆμα θὰ εἶναι ἡ ἐνθάρρυνσις τῆς πρακτικῆς τῶν Λατίνων καὶ τῶν Οὐνιτῶν, νὰ κοινωνοῦν εἰς τὰς Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας, συμφώνως πρὸς τὴν Β' Βατικανή. Τὸ οὐσιῶδες γεγονός, ὅτι δηλαδὴ οἱ Ὀρθόδοξοι εἰς τὸ  BALAMAD προέβησαν εἰς πλήρην ἀναγνώρισιν τῶν λατινικῶν μυστηρίων, σημαίνει ὅτι εὔκολα μπορεῖ νὰ προβληθεῖ ἡ ἐντύπωση ὅτι μόνον τὸ μῖσος μπορεῖ νὰ εἶναι λόγος ἀρνήσεως τῆς διακοινωνίας καὶ τῆς συλλειτουργίας.
     Εἶναι ἐπίσης πιθανόν, ὁ Πάπας νὰ μὴν ἀναδείξει διάδοχον εἰς ἕναν τουλάχιστον ἀπὸ τοὺς δικούς του ὑπάρχοντας Οὐνίτας Ἀρχιεπισκόπους ἢ ἀκόμη καὶ Πατριάρχας καὶ νὰ θέσει ντόπιους Οὐνίτας πιστοὺς ὑπὸ τὴν πνευματικὴν ἡγεσίαν τοῦ τοπικοῦ Ὀρθόδοξου Ἀρχιεπισκόπου ἢ Πατριάρχη πειραματικῶς. Μία πιθανὴ ὀρθόδοξος ἄρνησις ἀπὸ μόνη της θὰ ἀποτελέσει μέρος τῆς τακτικῆς νὰ παρουσιάζονται οἱ Ὀρθόδοξοι ὡς μισαλλόδοξοι καὶ ἐχθροὶ τῶν ὁμοίων Χριστιανῶν, ἀρνούμενοι τὴν διακοινωνίαν.
     Τὸ Π.Σ.Ε. ἔχει προσεκτικὰ καὶ μετὰ πολλῆς ἐπιτυχίας καλλιεργήσει αὐτὴν τὴν εἰκόνα τῶν Ὀρθοδόξων, τουλάχιστον εἰς τὴν Γενικὴν Συνέλευσιν τοῦ 1975 στὸ Ναϊρόμπι.
     Τώρα, ποὺ τὸ BALAMAD ἀποτελεῖ συνέχεια τῆς Β' Βατικανῆς Συνόδου καὶ ἡ Οὐνία δὲν ἔχει λόγο ὑπάρξεως, οἱ Ὀρθόδοξοι ἀντιμετωπίζουν τὰς συνεπείας τῆς συνεχοῦς ἀρνήσεως κοινωνίας μετὰ τῶν Λατίνων καὶ τῶν Οὐνιτῶν. Κατὰ τὴν συμφωνίαν τοῦ BALAMAD,  τὰ μυστήρια εἶναι ἔγκυρα, ἀνεξαρτήτως ἀπὸ τὸ ἂν κάποιος δέχεται 7 ἢ 22 Οἰκουμενικὰς Συνόδους, τὰς διδασκαλίας καὶ τὰ πρακτικά των. Μπορεῖ νὰ καλλιεργηθεῖ, συνεπῶς, ἡ ἐντύπωση ὅτι μόνον ἡ ἔλλειψις ἀγάπης εἶναι δυνατὸν νὰ ἀποτελέσει λόγον, διὰ τὸν ὁποῖον οἱ Ὀρθόδοξοι μποροῦν νὰ συνεχίσουν νὰ ἀρνούνται τὴν διακοινωνίαν καὶ τὰς συλλειτουργίας μετὰ τοῦ Βατικανοῦ.

4.Τὸ ζητούμενον

     Εἶναι τὸ δόγμα προστασίας ἀπὸ τοὺς ψευδοϊατροὺς καὶ ὁδηγὸς εἰς τὴν θεραπείαν τῆς καθάρσεως καὶ τοῦ φωτισμοῦ τῆς καρδιᾶς καὶ τοῦ δοξασμοῦ ἢ ὄχι;

Περιοδικὸ Θεοδρομία
Ἑταιρεία Ὀρθοδόξων Σπουδῶν
Τ.Θ 1602- 54124 Θεσσαλονίκη